Bạn đang xem: Múa tày hay
Bắc Kạn là mảnh đất nền giàu truyền thống cách mạng, gắn sát với các sự kiện kế hoạch sử đặc trưng của đất nước. Không những vậy, nơi đây còn hội tụ phiên bản sắc văn hóa đa dạng mẫu mã phong phú của 7 dân tộc: Kinh, Tày, Nùng, Dao, Mông, Hoa và Sán Chay.
Riêng fan Tày ở Bắc Kạn gồm một nền văn hóa truyền thống cổ truyền phong phú bao hàm các thể nhiều loại thơ, ca, truyện cổ tích, truyện cười cợt dân gian, tiệc tùng, lễ hội truyền thống, ca, múa, nhạc... Những làn điệu dân ca phổ biến nhất là hát lượn phong slư, lượn cọi, hát quan lại làng, hát ru con... Không tính ra, đồng bào fan Tày còn có một khối hệ thống những bài dân vũ được lưu giữ truyền trải qua nhiều thế hệ, thể hiện một cách đa dạng và phong phú niềm tin với khát vọng của con fan trong cuộc sống thường ngày lao động, sản xuất.
| Điệu múa bát của người Tày Bắc Kạn. (Ảnh: TL) |
Trong số gần như làn điệu dân ca, dân vũ của tín đồ Tày, múa chén là giữa những điệu múa bao gồm sự thông dụng rộng rãi nhất và được sử dụng thường xuyên hơn cả. Múa bát là điệu múa cổ của người Tày được có mặt trong quá trình lao rượu cồn sản xuất từ rất lâu đời. Điệu múa chén bát có liên quan đến nghề dệt vải truyền thống lâu đời của bạn Tày. Đây là nghệ thuật và thẩm mỹ trình diễn dân gian đặc trưng trong dịp Tết, liên hoan truyền thống hằng năm.
Múa chén bát của người Tày Bắc Kạn có những nét khá sệt sắc: Trang phục trình diễn múa bát bao gồm áo dài, áo ngắn, đầm (hoặc quần), thắt lưng, khăn vuông quấn đầu. Cỗ trang phục phái đẹp có màu sắc chàm, được gia công bằng vải vóc dệt từ tua bông. Cắt may trang phục đối chọi giản, ko thêu thùa hoa văn. Nhạc cụ bao gồm của múa chén là chiếc bát và đôi đũa. Múa chén bát ở tứ thế ngồi hoặc đứng, hai kẻ đối diện nhau hai tay cầm cố bát. Bát để giữa lòng bàn tay, cổ tay xoáy một vòng trước bụng gửi lên trên đỉnh đầu vòng ra phía sau, rồi thủng thẳng hạ xuống trả về vị trí ban đầu và ngược lại đổi tay. Múa chén bát ở tứ thế đứng thẳng, hai tay cầm chén kẹp theo cái đũa gõ theo nhịp từ trước bụng hất chéo cánh qua cạnh sườn về phía sau và hất quay lại vị trí ban đầu để đổi bên. Hoặc múa một tay chuyển lên cao, một tay xuống phải chăng ngang cạnh sườn.
| Du khách hòa mình cùng điệu múa chén bát của người Tày. (Ảnh: Thu Trang) |
Đây là 1 trong những điệu múa đặc sắc được tỉnh Bắc Kạn tương tự như các cố gắng hệ tín đồ Tày lưu giữ và bảo tồn bằng hình thức truyền miệng và truyền dạy dỗ trực tiếp nhưng cho tới nay các cồn tác múa vẫn ngay sát như mang tính thống nhất, ít dị bản. Nhiều động tác múa mang ý nghĩa mô rộp lại những động tác ươm tơ bằng tay của bà con từ nghìn xưa, các chuyển động vật chất, sinh hoạt tinh thần hay lễ mừng cơm new của đồng bào Tày.
Múa bát đã lâu dài suốt bao đời nay, thêm bó ngày tiết thịt và đổi thay tài sản niềm tin quý giá, 1 phần không thể thiếu hụt trong cuộc sống của dân tộc Tày sống Bắc Kạn. Với nhịp độ vừa vui nhộn, vừa say đắm, múa chén không đối chọi thuần mang tính chất giải trí mà còn góp thêm phần cổ vũ, đụng viên niềm tin của Nhân dân tiếp tục hăng say lao động, sản xuất, bảo trì nghề truyền thống để dệt bắt buộc những vuông thổ cẩm thẩm mỹ cho đời.
Trải qua đa số thăng trầm định kỳ sử, Múa chén bát của fan Tày Bắc Kạn đã được bảo đảm và cải cách và phát triển trong đời sống ý thức của tín đồ Tày từ thay hệ này sang chũm hệ khác. Hiện tại nay, trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn, các tổ nhóm, câu lạc bộ nghệ thuật được thành lập đã liên kết, kết nối những bạn đam mê, hâm mộ múa bát với nhau để tổ chức giao lưu, sinh hoạt ship hàng các sự kiện văn hóa, bao gồm trị, buôn bản hội ở cơ sở, các phiên chợ, lễ hội, ship hàng khách du ngoạn tại địa phương… Điều này đã tạo đk cho mô hình nghệ thuật này tiếp tục bảo trì và có cơ hội phát triển trong đời sống hiện đại.
Trong quy trình khi làm phượt và cải cách và phát triển du lịch, fan Tày Bắc Kạn đã giới thiệu điệu múa bát của dân tộc bản địa mình đến du khách phương xa, góp phần quan tiền trọng làm phong phú và đa dạng thêm diện mạo văn hóa của tỉnh giấc Bắc Kạn nói riêng cùng cả vùng Đông Bắc nói chung.
Mới đây, múa bát của người Tày Bắc Kạn sẽ được cỗ Văn hóa, thể dục thể thao và du lịch công dìm là di sản văn hóa phi đồ vật thể cấp cho quốc gia. Lễ đón bởi công nhận sẽ được tổ chức tại sự khiếu nại "Tuần lễ du ngoạn - Di sản văn hóa Ba Bể năm 2022” diễn ra từ ngày 03-06/6 tại Khu du ngoạn Ba Bể.
Việc cỗ Văn hoá, thể dục thể thao và du ngoạn quyết định thừa nhận múa chén của bạn Tày Bắc Kạn là di sản văn hoá phi đồ dùng thể non sông là sự kiện văn hóa truyền thống có chân thành và ý nghĩa quan trọng, xác minh sự nỗ lực bền bỉ của chủ yếu quyền những cấp với Nhân dân trong công tác bảo tồn cùng phát huy quý hiếm di sản văn hóa trên địa bàn. Đây thực sự là phần thưởng xứng đáng cho những nghệ nhân người Tày Bắc Kạn đã có công gìn giữ, bảo tồn nét văn hóa truyền thống truyền thống rực rỡ của dân tộc.
Non nước Cao bởi với những nét đẹp trong cuộc sống, sinh hoạt của các dân tộc Tày, Nùng, Mông, Dao, Lô Lô… đang dệt nên kho tàng nghệ thuật sống động, độc đáo, phản ánh đời sống tinh thần phong phú của đồng bào. Tiêu biểu là rất nhiều điệu múa dân gian như: múa sluông, múa Chầu, múa ba ba cố gắng chọe, múa khèn... Có lịch sử hào hùng hình thành thọ đời, tất cả sức sống chắc chắn với thời gian. Xem thêm: Sách Hãy Bảo Vệ Nguồn Nước Từ Những Hành Động Nhỏ Mỗi Ngày, Hãy Bảo Vệ Nguồn Nước Sạch!
 |
| Đội múa Chầu của vậy Đinh Thị Nhâm, xóm Trọng bé (Thạch An) luyện tập múa Chầu. |
tín đồ Tày có khá nhiều điệu múa như: Múa sluông, múa Chầu tại xã Trọng nhỏ (Thạch An); múa thừa nhận cỗ và tản hoa trong tiệc tùng Nàng Hai, làng mạc Tiên Thành (Quảng Hòa)... Múa Chầu có ý nghĩa sâu sắc cầu phúc, ước lộc mang lại gia đình, ước mùa màng xuất sắc tươi, bình an, sức khỏe. Theo những nhà nghiên cứu, múa trong Then có 3 hình thức: múa tập thể, múa đôi, múa đơn. Hình thức múa tập thể có múa Chầu cùng múa sluông, đây là 2 điệu múa chính trong nghệ thuật và thẩm mỹ diễn xướng của Then. Đạo cụ đa số là dòng quạt cùng cây bọn tính, chùm sóc nhạc. Vào cuộc diễn xướng Then, những nghệ nhân trình bày điệu múa Chầu song song với khúc hát chầu tổ tiên, chầu cung vua, chầu chúa trời...
Người múa Chầu tay yêu cầu cầm chùm sóc nhạc theo nhịp bước, tay trái vắt quạt, di chuyển vòng tròn, mặt hàng ngang giỏi tiến lùi theo vòng xuyến. Các động tác múa xong xuôi khoát, khoan thai, uyển chuyển, vơi nhàng mang tính ước lệ theo nhịp lũ tính; trình bày mô rộp các thao tác làm việc lao đụng sản xuất, từ những việc cày cấy, thu hoạch, chăn nuôi, săn bắt... Tạo cho các sản phẩm có mặt trong mâm lễ vật dâng cúng. Múa dưng lễ vật lên tổ tiên của các nghệ nhân múa Chầu new được cấp sắc, múa dâng lễ vật lên cha mẹ Then bộc lộ sự tôn kính, trân trọng của các nghệ nhân đại diện thay mặt cho bé cháu so với tổ tiên. Múa dâng lễ đồ vật khi vào chầu hoàng thượng (tức chúa trời), lúc ấy người múa thay mặt cho muôn dân tỏ lòng tôn kính cùng cảm ơn chúa trời đã mang lại muôn dân 4 mùa mưa thuận, gió hòa, vụ mùa tươi tốt, hàng trăm chủng loài sinh sôi, phân phát triển.
Cụ Đinh Thị Nhâm, xóm Trọng nhỏ (Thạch An) phân chia sẻ: rứa hệ của tôi hầu như ai cũng biết múa Chầu, tôi được những người dân lớn tuổi rộng trong buôn bản truyền dạy. Từ nhỏ, khi thấy những bà, những cô múa gần như điệu múa uyển đưa tôi siêu thích, dần dần múa Chầu ngấm vào tiết thịt cơ hội nào không hay. Cho dù tuổi đã tăng cao nhưng lúc múa Chầu tôi gạt bỏ tuổi tác, không thấy mệt nhọc mỏi, cứ rứa múa theo nhạc như một bức xạ tự nhiên.
Lễ hội phái nữ Hai buôn bản Tiên Thành là tiệc tùng truyền thống độc đáo thể hiện bạn dạng sắc văn hóa của dân tộc Tày trường đoản cú xa xưa. Vào lễ hội, phần múa quạt là nghi lễ chính mô tả đoàn người trần gian đưa lễ đồ vật về mường trời. Quạt được thực hiện làm đạo gắng chính trong lúc diễn. Múa quạt do những mụ nàng, mụ nọi có tác dụng sluông tiễn lễ vừa hát vừa thực hiện. Những điệu múa trình diễn trong tiệc tùng, lễ hội gồm: múa quét, múa ước mùa, múa chèo thuyền, múa gập một ít quạt, múa gập quạt hoàn toàn.
Điệu múa diễn ra dưới trại mùng rèm được dựng theo dáng vẻ của một mẫu cầu - thay mặt cho con phố đưa các thiếu nữ Trăng từ trần gian trở về trời. Phần đa động tác đối kháng giản, dịch rời chầm chậm chạp của các thiếu nữ Tày trình bày sự vơi nhàng, giản dị và đơn giản trong tính cách của người dân tộc vùng cao. Việc sử dụng quạt trong số điệu múa biểu lộ của sự giao thoa văn hóa giữa bạn Tày và người Kinh, bởi những điệu múa truyền thống lâu đời của tín đồ Tày hay không sử dụng quạt mà chỉ múa bởi tay.
Người Dao Đỏ gồm điệu múa cha ba nạm chọe và múa chuông biểu đạt cảnh sinh hoạt, niềm vui, nhớ về nguồn cội và mời thần linh xuống hội chứng giám nghi lễ. Các điệu múa được thực hiện trong lễ tẩu sai, vượt tang... Đây là điệu múa mang tính tập thể cao do nhiều người tham gia. Mọi người múa theo sự lãnh đạo của thầy cúng. Lúc múa bắt cha ba, cùng rất những cỗ trang phục tỏa nắng kết hợp với động tác mô phỏng hành động theo các bước bắt bố ba trong cách chuyển động đội hình lúc ngang, lúc chéo, khi xen kẹt rất khéo léo, nhuần nhuyễn phối kết hợp tiếng trống, tiếng chiêng, khèn “phằn tỵ”… với tiết tấu thời gian nhanh, cơ hội chậm, thời gian dồn dập hòa với lời hát của thầy cúng để cho điệu múa càng sinh động, hấp dẫn.
Đối cùng với đồng bào dân tộc Mông hay múa khèn khi tất cả đám tang, đám giỗ hoặc diễn tả trong lễ hội. Động tác múa khèn rất đa dạng chủng loại như: múa nhảy chuyển chân, quay đổi chỗ, xoay tại chỗ, vờn khèn, lăn nghiêng, lăn ngửa, múa ngồi xổm, đi tiến, đi lùi theo tứ hướng, từng bước một tiến, bước lùi làm thế nào để chân này đụng gót chân kia. Động tác cơ bản là khom lưng, con quay hất gót tại địa điểm và con quay hất gót di động trên vòng xoay lớn rồi thu thon dần theo hình xoắn ốc… với vận tốc càng cấp tốc càng điêu luyện. Đối với các bài khèn chơi nhởi thì cồn tác nhảy, múa mãnh liệt, khoáng đạt và khó hơn, như lăn nghiêng, lăn ngửa, đá gà, đá ngựa, nhảy đầm ngồi xổm, tay nọ vỗ vào chân kia, giờ vỗ phải kêu nhưng mà tiếng khèn vẫn ko dứt. Vào đó, điệu múa ong hút nhụy với đá con gà là hai điệu múa đặc trưng của fan Mông. Múa ong hút nhụy với động tác luân phiên vòng bên trên một chân trên chỗ, miệng thổi khèn mang âm nhạc vọng tựa đang say sưa hút mật. Còn điệu múa đá gà gồm tư vậy ngồi xổm trên một chân, một duỗi thẳng chân đằng trước hoặc hất ngược về phía sau. Động tác điêu luyện vừa nhanh vừa xong xuôi khoát.
Không như các dân tộc khác, bạn Lô Lô đen biểu hiện sự ngọt ngào trong đám tang của tín đồ nhà, người thân bằng đa số điệu dancing múa cùng với ý nghĩa mệnh danh công lao của fan chết khi còn sống. Tất cả gồm bao gồm 6 bài xích đánh trống để chế tạo nhịp điệu cho 12 điệu múa vào đám ma khô của dân tộc bản địa Lô Lô. Khi khiêu vũ múa, mọi tín đồ mặc quần áo hoa, ai có khá nhiều bộ áo quần mới thì mặc bên trong nhưng phải là số lẻ với quan lại niệm bộ quà tặng kèm theo người đã khuất, còn dòng áo hoa khoác mặt ngoài. Đối với người phụ nữ, mỗi chiếc áo đội lên đầu đại diện như một bộ trang phục. Trong khi múa, mặt cần tươi vui, càng vui vẻ thì sự ca ngợi, lòng hàm ân càng lớn. Khi dancing múa theo hình tròn, fan tham gia múa là người thân trong gia đình, anh em, họ hàng, không giới hạn số người, lứa tuổi, càng không ít người múa càng biểu thị tình cảm với người đã khuất.
Qua một số điệu múa quánh trưng của các dân tộc trên cho thấy, múa dân gian là vẻ ngoài sinh hoạt đa dạng, đa dạng và phong phú của đồng bào dân tộc bản địa thiểu số trên địa bàn tỉnh, đóng góp phần tạo nên diện mạo văn hóa, văn nghệ đặc thù của từng dân tộc. Mong rằng cấp cho ủy, chính quyền địa phương, các cấp, ngành của tỉnh có giải pháp đồng bộ, thiết thực nhằm gìn giữ, phát triển những điệu múa dân gian rực rỡ của các dân tộc trên địa phương.
